Echtscheidingsrecht: verdeling van goederen, alimentatie, scheidingsjaar – wie krijgt wat?
Echtscheidingsrecht – Het echtscheidingsrecht speelt een rol bij een echtscheiding tussen echtgenoten. Dit is geregeld in §§ 1564 ff BGB (Duits burgerlijk wetboek) en in § 111 FamFG (wet inzake procedures in familiezaken). U kunt nu te weten komen wat de regels zijn en hoe een echtscheiding in zijn werk gaat! Terug naar de gids: Echtscheiding en onroerend goed.
Stap voor stap naar echtscheiding – scheidingsjaar, procedure en gemeenschappelijke kinderen
Een echtscheiding vindt plaats op verzoek van één of beide echtgenoten en door middel van een rechterlijke uitspraak. Er moet onder meer een echtscheidingsverzoek worden ingediend bij de familierechtbank, het scheidingsjaar moet worden voltooid en belangrijke kwesties moeten worden opgehelderd. Het precieze verloop van de echtscheiding wordt bepaald door de manier waarop de echtgenoten met elkaar omgaan.
De belangrijkste in een oogopslag
- Het scheidingsjaar is bedoeld als een periode van bezinning voor het echtpaar. Verkorting van het scheidingsjaar is alleen in bijzondere gevallen toegestaan
- Echtscheidingen met wederzijdse instemming nemen minder tijd in beslag en kosten minder. Conflictueuze echtscheidingen slepen vaak lang aan en kunnen zeer zenuwslopend zijn
- Het verzoek tot echtscheiding wordt ingediend door de verzoeker, d.w.z. de echtgenoot die wil scheiden. Met de hulp van een notaris kan de pensioenverevening worden uitgesloten of nader worden gepreciseerd.
- De mogelijke aspecten van een echtscheidingsovereenkomst zijn bijvoorbeeld alimentatie, voogdij over de gemeenschappelijke kinderen, procedures met gemeenschappelijke goederen of ook de voortzetting van de gemeenschappelijke familienaam.
- Echtscheiding moet openlijk met kinderen worden gecommuniceerd om hen duidelijkheid te geven. Een conflict van loyaliteiten voor het kind moet ten koste van alles worden vermeden.
- Sinds 1977 vereist de wet niet langer een reden voor echtscheiding. De meest voorkomende redenen voor echtscheiding zijn ontrouw, geweld in de relatie of ruzies.
Het scheidingsjaar – de wettelijke vereisten
Het huwelijk en het gezin worden beschouwd als een van de belangrijkste sociale instellingen in het rechtsstelsel. Het scheidingsjaar is dus bedoeld als een preventieve maatregel tegen mogelijk verkeerde, louter emotionele en slechts tijdelijke beslissingen die men achteraf zou kunnen betreuren. Ook al wordt het scheidingsjaar door veel echtparen als een kwelling of een pure last gezien, de bedoeling achter de verordening is duidelijk. Het besluit moet binnen de gestelde termijn kunnen worden herzien en eventueel herzien. Bovendien is de tijd nuttig om een aantal zaken te regelen die van belang zijn voor het verdere verloop van de echtscheiding, zoals de echtscheidingsovereenkomst.
Hoewel er een verplichting bestaat om aan te tonen dat het scheidingsjaar is voltooid, is het niet mogelijk om het begin van het jaar bij de rechtbank aan te vragen of om het notarieel te laten vastleggen. Daarom is het zinvol het begin van het jaar schriftelijk vast te leggen. Een verkorting of zelfs een volledig achterwege laten van het scheidingsjaar kan alleen worden bewerkstelligd door een beslissing van de rechtbank inzake onbillijkheid overeenkomstig § 1565, lid 2. Een voorbeeld van een dergelijke beslissing kan extreem huiselijk geweld zijn, dat door de rechtbank als ongepaste hardheid wordt aangemerkt.
- Het scheidingsjaar moet een periode van bezinning zijn voor het echtpaar
- Verkorting van het scheidingsjaar is alleen in bijzondere gevallen toegestaan
Conflictueuze of minnelijke echtscheiding – de eerste vraag vóór de echtscheiding
De familierechtbank beslist in het algemeen of een echtscheiding minnelijk of betwistbaar is. Indien de echtscheiding in der minne wordt geschikt tussen de twee echtgenoten, is de echtscheidingsprocedure zeer eenvoudig. Als het scheidingsjaar is voltooid, moet alleen nog worden beslist over de echtscheiding en de pensioenverevening, die meestal ambtshalve wordt uitgevoerd. In zo’n geval volstaat één advocaat voor beide echtgenoten, wat enorme scheidingskosten bespaart. Vaak is zelfs een echtscheiding online mogelijk voor de echtgenoten, waardoor de benodigde tijd tot een minimum wordt beperkt en de kosten laag blijven. Een minnelijke echtscheiding kan aanzienlijk worden vergemakkelijkt door een echtscheidingsconvenant dat door de echtgenoten in de loop van het scheidingsjaar wordt opgesteld.
In geval van een betwiste echtscheiding zijn beide echtgenoten verplicht zich door hun eigen advocaat te laten vertegenwoordigen. Dit verhoogt de echtscheidingskosten voor beide partijen enorm. De procedure bij betwiste echtscheidingen duurt meestal langer dan die bij minnelijke echtscheidingen en brengt hogere kosten mee.
- Minnelijke echtscheidingen duren korter en kosten minder
- Conflictueuze echtscheidingen slepen vaak lang aan en kunnen zeer zenuwslopend zijn
De procedure – echtscheidingsverzoek en aanpassing van de pensioenrechten
Ongeacht of een echtscheiding in der minne dan wel in der minne verloopt, dient de verzoeker, dat wil zeggen de echtgenoot die de echtscheiding wenst of zijn of haar advocatenkantoor, het verzoek tot echtscheiding in bij de bevoegde familierechtbank na het verstrijken van het scheidingsjaar. Uit deze aanvraag blijkt of de echtscheiding omstreden of minnelijk is. Indien de echtscheiding wordt betwist op grond van de gevolgen ervan (met uitzondering van de pensioenverevening), worden samen met het echtscheidingsverzoek ook verdere verzoeken betreffende bijvoorbeeld alimentatie ingediend.
In de volgende stap betekent de rechtbank het echtscheidingsverzoek en, indien van toepassing, de verzoekschriften over de daaropvolgende zaken formeel aan de andere echtgenoot, dat wil zeggen de verweerder. Bij minnelijke echtscheidingen is het nu aan de verweerder om de rechter ervan in kennis te stellen dat de gegevens in het verzoekschrift juist zijn en te verklaren dat hij of zij met de scheiding zal instemmen. In geval van betwiste echtscheidingen neemt de advocaat van de verweerder gewoonlijk een standpunt in over het echtscheidingsverzoek en de daaropvolgende zaken.
Bij de meeste echtscheidingen moet de verevening van de pensioenen door de familierechtbank worden uitgevoerd. Het regelt de rechten op en de vooruitzichten voor pensioenuitkeringen wegens ouderdom of verminderde verdiencapaciteit die de echtgenoten tijdens het huwelijk hebben verworven. Huwelijken tot drie jaar moeten pensioenverevening aanvragen, alle andere kunnen dit bij de notaris uitsluiten of nader structureren. In geval van een dergelijke verevening moeten de echtgenoten de door de rechtbank voorgeschreven formulieren invullen, ondertekenen en binnen een bepaalde termijn aan de familierechtbank toezenden. De rechtbank zendt deze formulieren vervolgens naar de pensioenuitvoerders om duidelijkheid te krijgen over de aanspraken op pensioen die tijdens het huwelijk zijn ontstaan.
Bij minnelijke echtscheidingen wordt de echtscheidingsdatum overeengekomen nadat de formulieren zijn ontvangen. Bij betwiste echtscheidingen moeten de latere zaken vooraf worden opgehelderd, anders kan de echtscheidingsdatum steeds verder worden uitgesteld.
- Het verzoek tot echtscheiding wordt ingediend door de verzoeker, d.w.z. de echtgenoot die wenst te scheiden
- Met de hulp van een notaris kan de pensioenverevening worden uitgesloten of nader worden uitgewerkt
De echtscheidingsovereenkomst – de inhoud en de voorschriften
Alle aangelegenheden betreffende het huwelijk en de echtscheiding kunnen in een echtscheidingsconvenant worden geregeld. In het algemeen wordt in deze overeenkomst geregeld hoe na de echtscheiding moet worden omgegaan met gemeenschappelijke bezittingen, gemeenschappelijke kinderen of soortgelijke zaken. Getracht wordt alle punten die normaliter tijdens de echtscheiding worden geregeld, vooraf te verduidelijken om de echtscheiding zo eenvoudig mogelijk te maken. Een overeenkomst na de echtscheiding omvat daarom zaken als alimentatie. Hier kunnen zowel de alimentatie voor de periode van de scheiding tot de echtscheiding als de partneralimentatie voor de periode na de echtscheiding worden geregeld.
De echtscheidingsovereenkomst regelt ook het gezag over de gemeenschappelijke kinderen, hun onderhoud en, indien nodig, het omgangsrecht voor de niet-verzorgende ouder. Bovendien wordt in de echtscheidingsovereenkomst vastgelegd hoe met de gemeenschappelijke bezittingen, zoals de gezamenlijke woning of inboedel, moet worden omgegaan. Andere mogelijke punten van een echtscheidingsconvenant zijn de afspraken over de verevening van de winsten, de uitsluiting van het wettelijke huwelijksvermogensstelsel van de gemeenschap van winsten en de afspraken over de scheiding van goederen, de afstand van het recht op een erfenis en het recht op een verplichte portie en de voortzetting van de gemeenschappelijke geslachtsnaam.
- De echtscheidingsovereenkomst probeert alle mogelijke geschilpunten voorafgaand aan de echtscheiding te regelen om de echtscheiding zo eenvoudig mogelijk te maken
- De mogelijke aspecten van een echtscheidingsovereenkomst zijn bijvoorbeeld alimentatie, voogdij over de gemeenschappelijke kinderen, procedures met gemeenschappelijke goederen of ook de voortzetting van de gemeenschappelijke familienaam.
Echtscheiding met kinderen – communicatie en loyaliteitsconflict
De scheiding moet door de ouders openlijk aan de kinderen worden meegedeeld. Dit kan het beste gebeuren in een open gesprek vóór de echtscheiding, waarbij de kinderen de gelegenheid hebben om vragen te stellen en voldoende tijd hebben om zich aan de situatie aan te passen. Kinderen voor een voldongen feit stellen leidt alleen maar tot blijvende verwarring en veel onbeantwoorde vragen. Een dergelijk gesprek is ook nodig voor kinderen die al oud genoeg zijn om door vroeger gedrag een scheiding te vermoeden, anders blijven er onbeantwoorde vragen en kunnen er loyaliteitsconflicten ontstaan. Openheid is in deze situatie van groot belang om geschillen en onduidelijkheden te voorkomen.
Hoezeer de ouders ook ruziën of hoe groot de wrok jegens de ex-partner ook is, de kinderen mogen niet aan deze ruzies worden blootgesteld. Als de kinderen in de ruzie worden meegesleurd, leidt dat vaak tot een loyaliteitsconflict voor het kind. Er zijn echter veel dingen die ouders onbewust doen tijdens een echtscheiding die tot dergelijke conflicten voor kinderen kunnen leiden. Geheimzinnigheid over wat te doen, aandringen op beslissingen of de ander belasteren in zijn afwezigheid kan desastreuze gevolgen hebben voor het emotionele welzijn van het kind. Beide ouders moeten daarom neutraal blijven ten opzichte van het kind en verklaringen tegen de andere partner in elk geval vermijden.
- Echtscheiding moet openlijk met kinderen worden gecommuniceerd om hen duidelijkheid te geven
- Een belangenconflict voor het kind moet ten koste van alles worden vermeden.
De gronden voor echtscheiding – niet vereist door de wet
De wet schrijft veel voor als het op echtscheiding aankomt. Sinds 1977 hoeven echtparen echter niet langer een reden voor echtscheiding op te geven om te kunnen scheiden. Het beginsel van schuld werd vervangen door het beginsel van defect. De wetgever stelt echter wel een scheidingsjaar vast. Voordat echtparen kunnen scheiden, moeten zij een scheidingsjaar doormaken, waarin het echtpaar gescheiden is maar gehuwd blijft. Dit jaar is bedoeld als bescherming tegen overhaaste beslissingen en louter emotionele grillen en om het beginsel van het huwelijk in stand te houden. Alleen in geval van bijzondere hardheid kan van het scheidingsjaar worden afgezien.
Er zijn veel verschillende redenen om een huwelijk te beëindigen. In elk geval zijn de redenen verschillend en speelt de individuele situatie van het paar een enorme rol. Voor sommigen zijn bepaalde redenen de reden voor de scheiding, terwijl ze voor anderen niet echt een reden zijn. In de meeste gevallen komt het echter op soortgelijke problemen neer. De meest voorkomende redenen voor een scheiding zijn bijvoorbeeld ontrouw, geweld in de relatie, ruzies of een gebrek aan inzet.
- De wet vereist niet langer gronden voor echtscheiding sinds 1977
- De meest voorkomende redenen voor echtscheiding zijn ontrouw, geweld in de relatie of ruzies
Echtscheiding: gids, hulp en tips
Echtscheiding is ingewikkeld, dat is waar. Maar je bent niet alleen! Veel mensen gaan scheiden en de meesten vinden altijd een goede oplossing. Slechts een klein percentage eindigt met vechten. Zodat u zich goed kunt voorbereiden, vindt u hier onze kleine gidsen en tips over echtscheiding, familie, geld en onroerend goed.